Het Ritme van de moderne stad in Nederland
grafische collage kunst in mono-prints (c.2010)

door Jan Homacher

Het is me een genoegen om over de moderne grafische kunst van Hilly van Eerten te denken en te schrijven. Met name omdat het vernieuwende stads-centrum van Rotterdam, Den Haag en Amsterdam zo duidelijk in haar monotype grafiek aanwezig wordt, de laatste jaren. Ze is een reporter in beeld van de Nederlandse grote stad aan het worden, in de beeldtaal van de foto-collage.


Ik houd erg van de grote stad met al zijn diverse moderne visuele talen. Ik ben zelf gaandeweg een echt stads-dier geworden als bewoner van Amsterdam en geniet er enorm van om aan het centrum van de oude stad te wonen, met uitzicht op het nieuwe Amsterdam dat groeit aan het Oosterdok en IJ. 

De alsmaar draaiende grafica-machine van Hilly van Eerten is bij uitstek de montage / collage van foto-fragmenten uit haar vele foto's van de moderne stad. Dat levert haar de beeldtaal aan voor al haar nieuwe grafische kunst. In haar groeiende foto-archief bevindt zich een langdurige neerslag van de moderne architectuur van de drie grootste steden van Nederland. 

Het is met name vanuit haar vele kijken en foto's maken in de stad dat er later – in en door de montage &  collage van de gekozen foto-beelden – een andere, gemixte werkelijkheid ontstaat. Ze destilleert die nieuwe werkelijkheid van uit haar genomen foto's. Ze laat een nieuwe grafische werkelijkheid van de stad ontstaan met het leggen en verweven van allerlei relaties, overlappingen en raakpunten tussen de geselecteerde stukken foto die ze afdrukt in haar grafische kunst. Dat is een oudere traditie die Jacob Maris al toepaste in zijn vele Nederlandse stads-gezichten.  

Zo biedt Hilly van Eerten ons moderne manieren van kijken die zij ontleent aan de stad waarin ze rondzwerft en kijkt. Ik moet bij haar grafiek ook vaak aan Breitner denken die hetzelfde deed toen hij de nieuwe stads-uitbreidingen en vele bouwputten circa 1900 in Amsterdam fotografeerde. Dat doet Hilly van Eerten dus ook, maar stad en wereld zijn inmiddels sterk veranderd. Het zijn nu bewasemde dubbelglas-ramen van bijvoorbeeld de trein of metro die een metro ernaast doet weerspiegelent in allerlei vervormde reflecties. De natte, spiegelende straten van het oude Damrak waren een geliefd onderwerp voor Breitner en Isaac Israels, onder gaslantaarnlicht. Voor Hilly van Eerten zijn het de moderne reflecterende glaswanden in de nieuwe architectuur die reflecteren, de hele dag door. Het ligt voor iedereen die in de stad loopt voor onze ogen uitgespreid. Maar Hilly van Eerten kijkt er lang naar en intensief.


Ook Hilly van Eerten is dus allereerst een kijkster en toeschouwer van het nieuwe gezicht van de Nederlandse grote stad. Daarmee wordt zij als grafisch kunstenaar een visuele reporter van onze eigen moderne tijd. Zij vindt haar materiaal met name in allerlei nieuwbouw-situaties, stations-aanleg en recente architectuur, met name in de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Deze drie steden moderniseren hevig, met name in en aan het centrum. Zij leert haar ogen van deze dagelijkse spiegels en visuele hectiek om ons heen. Pas nadat ze het zelf heeft ondergaan kan ze nieuw beeld proberen te maken in de monotype techniek. Door de gefotografeerde beelden te couperen en te versnijden, te vervlechten en te combineren, te mixen en tegen elkaar in te zetten. Daar ligt het kenmerkende van haar grafiek-kunst: in de montage & démontage, de collage en de dé-collage van haar overstelpende hoeveelheid foto- en kijk-materiaal van de moderne stad, uitmondend in monoprints en gyclee art-prints.

Haar grafische verbeeldingen van de Nederlandse stad met haar moderne architectuur bieden ons als kijker allerlei verschillende manieren van kijken aan. Een kijken dat we onbewust zelf al dagelijks toepassen, maar nauwelijks bewust wteen te ervaren. Zoals Hilly van Eerten kijkt, zo hebben we eigenlijk nog nooit door de stad gelopen en rond gekeken - met de bijbehorende stormen van vluchtige moderne beelden die in ons willen. Er is werkelijk een radicaal nieuw element van kijken in haar grafische art prints, die ons de moderne visuele tijd met al zijn gelaagdheden, reflecties, doorkijken en transparanties op een bewuste wijze laat zien. Zij leert haar visuele ‘streken’ van de dagelijkse realiteit om haar heen, in de straten van de moderne en oude stad.

J. Homacher, 2010.